Σε καθημερινή βάση, αρκετοί άνθρωποι συζητούν με κάποιο άλλο αγαπημένο τους πρόσωπο, την ανάγκη για ψυχολογική και ψυχιατρική υποστήριξη. Σε πολλές περιπτώσεις ακολουθούν τσακωμοί, οι άνθρωποι έρχονται σε δύσκολη θέση και αρνούνται κάθε μορφή βοήθειας, με αποτέλεσμα η αγωνία της οικογένειας ή του ατόμου που θέλει να βοηθήσει να κορυφώνεται και οι άνθρωποι που χρειάζονται βοήθεια να γίνονται ακόμα πιο δυσλειτουργικοί. Γιατί όμως γίνονται τόσο αρνητικοί στη λήψη ιατρικής βοήθειας και πώς μπορούμε εμείς να βοηθήσουμε;
Αρχικά, το κάθε άτομο που αρνείται να δεχτεί επαγγελματική βοήθεια παρόλο που γνωρίζει ότι υποφέρει, δεν το κάνει πάντα από πείσμα ή επειδή δε θέλει να δεχτεί βοήθεια. Το στίγμα ενάντια στους ψυχολόγους και τους ψυχιάτρους εξακολουθεί να υπάρχει, με πολλούς να υποστηρίζουν ότι αν κάποιος χρειάζεται βοήθεια, πρέπει οπωσδήποτε να είναι δυσλειτουργικός και συνεπώς, ακατάλληλος για την κοινωνία. Επίσης, αρκετοί ασθενείς φοβούνται να δεχτούν ότι χρειάζονται μια επαγγελματική εκτίμηση, γιατί κατά βάθος ξέρουν ότι θα ακούσουν πως το πρόβλημα είναι πραγματικό και ότι χρειάζεται αντιμετώπιση. Σε άλλες περιπτώσεις, ο ασθενής μπορεί πραγματικά να μην γνωρίζει ότι η περίπτωσή του χρήζει ιατρικής φροντίδας. Καταστάσεις όπως η διπολική διαταραχή, η κατάθλιψη, οι καταχρήσεις κλπ, επηρεάζουν τον τρόπο σκέψης του ασθενούς, σε βαθμό που δεν μπορεί να σκεφτεί λογικά, όπως θα σκεφτόταν σε άλλες συνθήκες. Ένα άτομο με κατάθλιψη για παράδειγμα, μπορεί να αισθάνεται και να σκέφτεται ότι του αξίζει να νιώθει τόσο άσχημα, επειδή δεν αξίζει τίποτα. Σε ακόμη πιο σοβαρές περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα, σε καταστάσεις άγνοιας ή ψύχωσης, ο ασθενής μπορεί να μην έχει καμία επίγνωση της πραγματικότητας για την οποία είναι απόλυτα πεπεισμένος.
Τα βασικά σημεία που θα μας επιβεβαιώσουν ότι χρειάζεται να επέμβουμε, είναι σε περιπτώσεις έντονων αρνητικών συναισθημάτων (έντονο άγχος, φόβος, μελαγχολία, εκρήξεις θυμού ή και βίας), σε περιπτώσεις όπου το άτομο γίνεται δυσλειτουργικό και δεν μπορεί για παράδειγμα να ακολουθήσει το καθημερινό του πρόγραμμα, καθώς και σε περιπτώσεις όπου εμφανίζονται ανησυχητικά συμπτώματα, όπως ιδέες αυτοκτονίας έμμεσα ή άμεσα και όταν ακούει φωνές ή βλέπει πρόσωπα που δεν υπάρχουν. Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να έχουμε υπόψιν, ότι σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να ψάχνουμε στο ιντερνετ για διαγνώσεις που συχνά παραποιούνται και γράφονται από άτομα με καμία γνώση πάνω στην ψυχοπαθολογία.
Το πρώτο βήμα για να προσεγγίσουμε το πρόβλημα είναι να κατανοήσουμε το λόγο για τον οποίο κάποιος δε ζητά ιατρική βοήθεια. Αν δεν καταλαβαίνουμε το λόγο, είναι καλό να συζητάμε με το άλλο άτομο, να δείχνουμε ενεργό ενδιαφέρον και αγάπη. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να διαλέξουμε το κατάλληλο πλαίσιο και τον κατάλληλο χρόνο για να κάνουμε μια τέτοια συζήτηση. Πρέπει να είμαστε σοβαροί και ειλικρινείς και να τονίσουμε την αναγκαιότητα συζήτησης ένα πολύ σημαντικού θέματος. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε πόσο ευάλωτο είναι το άτομο απέναντί μας, επομένως θα πρέπει να τονίζουμε και τα θετικά χαρακηριστικά του και να προσπαθούμε να διατηρούμε τη συζήτηση σε ένα ήρεμο και λογικό πλαίσιο. Επίσης, κατά την επιχειρηματολογία μας θα πρέπι να χρησιμοποιούμε συγκεκριμένα παραδείγματα ανησυχητικών συμπεριφορών και να περιγράψουμε πώς νιώσαμε και εμείς, αποφεύγοντας τα επίθετα. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε να φέρουμε το άτομο σε στάση άμυνας και ενεργοποιούμε μια διαδικασία παραγωγικού προβληματισμού, που ακόμη και να μη φέρει άμεσα τα επιθυμητά αποτελέσματα, μπορεί να λειτουργήσει ως σπόρος παραδοχής και επίγνωσης. Επιπλέον, θα πρέπει να διευρυνήσουμε αν ο ίδιος βλέπει κάποιο πρόβλημα, αλλά σε καμία περίπτωση να μην μπούμε σε θέση αντιμαχίας, προσπαθώντας να πείσουμε ο ένας τον άλλον. Τέλος, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι είμαστε διαθέσιμοι να βοηθήσουμε, ότι είναι κάτι που θα το αντιμετωπίσουμε μαζί και ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που αντιμετωπίζουν μια παρόμοια κατάσταση, αλλά όλα είναι επιλύσιμα.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ότι μπορεί να αποτύχουμε. Ο κάθε ενήλικος άνθρωπος είναι υπεύθυνος για τον εαυτό του, τις πράξεις και τις αποφάσεις του και αυτό πρέπει να είναι σεβαστό. Ο δικός μας ρόλος είναι να προσφέρουμε, να νοιαζόμαστε και να υποστηρίζουμε το άτομο, όχι να το θεραπεύσουμε. Παρόλα αυτά, αν νιώθουμε ότι το κοντινό μας πρόσωπο παρουσιάζει ανησυχητική συμπεριφορά, για παράδειγμα έχει χάσει την επαφή με την πραγματικότητα ή προσπαθεί να αυτοκτονήσει ή έχει γίνει εντελώς δυσλειτουργικό και έχει αποσυρθεί από όλες του τις δραστηριότητες και παραμελλεί τον εαυτό του, τότε θα πρέπει να επικοινωνήσουμε με κάποιο ψυχιατρικό τμήμα ή κάποια γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης.
Το να αναγνωρίζουμε ότι ένα αγαπημένο μας πρόσωπο χρειάζεται ψυχολογική και ψυχιατρική υποστήριξη και να πρέπει να το βοηθήσουμε, είναι από μόνη της μια σύνθετη και επώδυνη ψυχολογική διαδικασία. Κατά τη διαδικασία αυτή δε θα πρέπει να αμελούμε τον εαυτό μας. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε κάποια ώρα της ημέρας αποκλειστικά για εμάς, να κάνουμε πράγματα που μας ηρεμούν και αποσπούν την προσοχή μας. Επίσης, μπορούμε να γραφτούμε σε κάποιο σύλλογο για ανθρώπους που αντιμετωπίζουν αντίστοιχες περιπτώσεις, έτσι ώστε να παίρνουμε δύναμη και να μοιραζόμαστε τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες μας. Τέλος, μπορούμε να αναζητήσουμε και οι ίδιοι ψυχολογική υποστήριξη, καθώς κάτι τέτοιο θα ήταν ιδιαίτερα βοηθητικό και ανακουφιστικό.
Από Τσιάκου Χρύσα
Ηλεκτρονική Εφημερίδα
